Pieluszkowe zapalenie skóry – czy to rzadka przypadłość?

Pieluszkowe zapalenie skóry – jak wygląda i jak je leczyć?

Z dermatologicznego punktu widzenia, pieluszkowe zapalenie skóry jest najczęstszą postacią przewlekłego zapalenia skóry wynikającego z podrażnienia. Ile trwa, jak wygląda i jak leczyć odparzoną pupę niemowlaka? Radzi dr n. med. Marta Hasse-Cieślińska.

Pieluszkowe zapalenie skóry – czy to rzadka przypadłość?

Skóra w okolicach pupy niemowlęcia jest bardzo delikatna, zwłaszcza w pierwszych miesiącach życia dziecka. Naturalna bariera ochronna skóry nie jest jeszcze w pełni wykształcona, a stale zawinięta w pieluszkę skóra narażona jest na działanie wielu czynników drażniących. Statystycznie u każdego niemowlęcia, przynajmniej raz w życiu, wystąpią objawy pieluszkowego zapalenia skóry (napkin dermatitis). Choroba zaczyna się u niemowląt w pierwszych miesiącach życia i może nawracać tak długo, jak długo dziecko nosi pieluszkę – czyli do czasu wytworzenia kontroli nad czynnościami fizjologicznymi.

Odparzenia u niemowlaka – skąd się biorą?

Podstawowe znaczenie dla rozwoju pieluszkowego zapalenia skóry ma drażniące działanie składników moczu (np. poprzez zawartość w nim amoniaku) i kału dziecka (który np. zawiera enzymy trawienne i sole żółciowe). Drażniące działanie wymienionych substancji dodatkowo nasila wysoka temperatura i wilgotność panująca pod pieluszką. Na rozwój zmian i pojawienie się odparzenia pupy wpływa także tarcie skóry przez materiał pieluszki. Gdy dojdzie już do uszkodzenia skóry i rozwoju stanu zapalnego w wyniku działania czynników drażniących, często dochodzi do wtórnych nadkażeń grzybiczych (zwłaszcza drożdżakowych, wówczas pieluszkowe zapalenie skóry to inaczej grzybica pieluszkowa) lub bakteryjnych. Pod wpływem bakterii mocz staje się bardziej zasadowy, co jeszcze nasila jego działanie drażniące na skórę, a wzrost pH sprzyja dalszemu rozwojowi bakterii. Ryzyko wystąpienia odparzenia u noworodka jest większe, gdy w otoczeniu panują upały. Zwiększa je także rzadkie zmienianie pieluch - im dłuższy kontakt skóry z moczem i kałem, tym gorzej. Substancje drażniące w moczu i w kale oraz miejscowe otarcia naskórka wywołują zaczerwienienie, ale grudki, krostki i inne wypryski spowodowane są przeniknięciem do skóry chorobotwórczych patogenów. Infekcje bakteryjne i grzybicze pojawiają się zwykle dopiero na późniejszym etapie pieluszkowego zapalenia skóry, gdy wcześniejszy etap został zaniedbany.

Pieluszkowe zapalenie skóry – przyczyny po stronie pieluszek

Dodatkowo wystąpieniu odparzenia u dzieci sprzyja predyspozycja do reakcji alergicznej np. na materiał pieluszki lub niektóre substancje stosowane do pielęgnacji czy leczenia tej okolicy, a także stosowanie słabej jakości pieluszek. Uczulenie na pampersy może wynikać ze składu substancji pochłaniającej wilgoć we wnętrzu pieluszki.

Uczulenie na pieluchy a pieluszkowe zapalenie skóry

Uczulenie na pieluszki może wywoływać zapalenie skóry, ale nie musi. Nie każda reakcja alergiczna ma więc charakter zapalenia.

Pieluszkowe zapalenie skóry – jak wygląda?

Odparzenie odbytu

Odparzenia odbytu to jedna z postaci pieluszkowego zapalenia skóry. Odpowiada za nie niewłaściwa higiena po zrobieniu kupki przez dziecka bądź problematyczne kupki (kwaśne, o rzadkiej konsystencji i bardzo częste, towarzyszące różnym alergiom i nietolerancjom). Może się tak zdarzyć, że zaobserwujesz tylko zaczerwieniony odbyt u dziecka, podczas gdy reszta okolicy pieluszkowej będzie wyglądała normalnie. Zaczerwienienie wokół odbytu u dziecka nie powinno być bagatelizowane, bo gdy rozwinie się zapalenie, maluch będzie bardzo cierpiał przy każdej próbie wypróżnienia.

Zaczerwieniona moszna u dziecka

Samo zaczerwienienie jąder również może być postacią pieluszkowego zapalenia skóry, ale warto pokazać je lekarzowi, w celu wykluczenia innych schorzeń, jak zapalenie jąder.

Pieluszkowe zapalenie skóry – przyczyny po stronie pieluszek

W pierwszym okresie rozwoju choroby dominuje zaczerwienienie skóry, która może się złuszczać. W tej fazie odparzenia pieluszkowego zwykle zmiany lokalizują się na wypukłych powierzchniach skóry: pośladkach, podbrzuszu, górnej części ud i narządach płciowych, a wolne od zmian chorobowych są zwykle pachwiny. Gdy odparzenie pieluszkowe dalej się rozwija, skóra staje się żywoczerwona i obrzęknięta, w tym momencie dziecko odczuwa też już pewne dolegliwości wynikające ze stanu zapalnego skóry. Ostatecznie mogą powstać nadżerki, czyli drobne ranki/uszkodzenia naskórka oraz grudki. W wyniku nadkażenia bakteryjnego czy drożdzakowego na skórze pojawić mogą się krostki na pupie i w innych miejscach, miodowe strupki, białawy nalot, krosty, pęcherze.

Odparzenia u niemowlaka – skąd się biorą?

Pieluszkowe zapalenie skóry – jak zapobiegać?

W celach profilaktyki ważne jest częste wietrzenie okolicy pieluszkowej oraz częste zmiany pieluchy (co 2-3 godziny w pierwszym miesiącu życia, potem co 3-4 godziny). Należy też zwracać uwagę, czy rozmiar pieluchy jest odpowiedni dla dziecka. Jeśli w miejscu przylegania pieluszki jest mało przestrzeni, pielucha wręcz wżyna się w ciało, dostęp powietrza do okolicy pieluszkowej jest mocno ograniczony.

Jak leczyć pieluszkowe zapalenie skóry?

Co pomoże na pieluszkowe zapalenie skóry? Najważniejsze jest zapobieganie rozwojowi odparzenia u dziecka. Podstawowe znaczenie ma tu prawidłowe przeprowadzanie zabiegów higienicznych u niemowlęcia, a przede wszystkim częsta zmiana pieluszki i prawidłowe oczyszczanie skóry. Zdecydowanie zaleca się utrzymywanie skóry okolicy pieluszkowej w suchości, nadmierna wilgotność sprzyja bowiem uszkodzeniu naskórka i zwiększa tarcie pieluszki. Ważne jest nie tylko to, czym smarować pupę, ale też w jakiej ilości. Kosmetyków stosowanych do pielęgnacji nie należy nakładać dużo, na skórze nie powinna pozostawać biała warstwa. Całość powinna się wchłonąć.

A jak wygląda leczenie pieluszkowego zapalenia skóry, gdy pomimo starań do niego dojdzie? Najpierw warto udać się do lekarza. Być może zaleci on najpierw domowe sposoby eliminacji podrażnienia, wymianę pieluszek na inne bądź nawet zmianę pieluchy jednorazowej na tetrową. Jeśli jednak specjalista oceni, że odparzeń nie uda się wyeliminować w ten sposób, konieczne będzie podjęcie leczenia. Lekarz może zalecić maść na odparzenia z antybiotykiem.

Pieluszkowe zapalenie skóry – czym smarować?

Czym smarować pupę noworodka, by zapobiegać odparzeniom? Po każdym umyciu skóry dobrze jest użyć niewielkiej ilości Ochronnego pudru łagodzącego NIVEA BABY, który zapobiegnie pozostałościom wilgoci. Świetnie sprawdza się także Ochronny krem kojący przeciwko odparzeniom NIVEA BABY, który zawiera antybakteryjny tlenek cynku, a tworzona przez niego bariera jest przepuszczalna dla powietrza. W przypadku zaczerwienienia pomocna może okazać się także maść do pupy dla noworodka z olejem lnianym.

Czym smarować pupę niemowlaka, gdy rozwinie się silne zapalenie? Mogą być potrzebne preparaty sterydowe, preparaty miejscowo immunomodulujące lub inne środki o działaniu przeciwbakteryjnym i przecigrzybiczym, które zapisuje lekarz.

Jak leczyć pieluszkowe zapalenie skóry?

Odparzona pupa – przede wszystkim zwróć uwagę na pieluszkę!

Najbezpieczniejsze są dobrej jakości wysokochłonne jednorazowe pieluszki, które utrzymują wilgoć z dala od skóry dziecka. Bezwzględnie szkodliwe jest stosowanie zewnętrznych pieluch z gumy lub tworzywa sztucznego. Pieluszki należy zmieniać odpowiednio często (przynajmniej co 3 godziny i po każdym oddaniu stolca), a przy każdej zmianie pieluszki oczyszczać skórę z użyciem wody (jeśli nie ma szczególnych obaw o jej jakość, woda nie musi być przegotowana) i bawełnianych wacików lub gazików czy dobrej jakości chusteczek, które jednocześnie oczyszczają i pielęgnują skórę dziecka.

Odparzenia u niemowląt a nawilżane chusteczki

Na podstawie licznych badan i zgodnie z rekomendacjami okrągłego stołu ekspertów dotyczącego zasad pielęgnacji noworodków i niemowląt, chusteczki nawilżane opracowane odpowiednio dla niemowląt i noworodków, mogą być stosowane od urodzenia oraz przy każdej zmianie pieluchy. Jedną z najbardziej istotnych cech, która czyni chusteczki użytecznymi, jest ich pH, gdyż chusteczki zawierające substancje buforujące pomagają utrzymać naturalny, delikatnie kwaśny odczyn pH skóry, co z kolei ogranicza wzrost bakterii i zmniejsza drażniące działanie enzymów trawiennych. Chusteczki mogą zawierać dobrze tolerowane i bezpieczne konserwanty, ponieważ dodatkowo zmniejsza to ryzyko wzrostu bakterii. Podstawą pielęgnacji jest stosowanie na oczyszczoną skórę ochronnych kremów dla niemowląt odpowiednich do wieku i stanu skóry dziecka.



Odparzona pupa

Maść na odparzenia – jaki powinien być krem na odparzenia u dziecka?

Co stosować na odparzenia u niemowlęcia? Jeśli nie chcemy sięgać po domowe sposoby na odparzenia, postawmy na odpowiedni krem. W przypadku wystąpienia pierwszych objawów choroby (tzw. czerwona pupa u dziecka) warto zastosować maść na pieluszkowe zapalenie skóry zawierającą tlenek cynku, wskazane jest też możliwie najczęstsze „wietrzenie pupy”, czyli pozostawienia odkrytej skóry bez pieluszki w ciepłym pomieszczeniu. Przy oczyszczaniu skóry należy unikać intensywnego tarcia i potencjalnie drażniących substancji myjących, w tym klasycznych zasadowych mydeł.

Pieluszkowe zapalenie skóry – domowe sposoby

Istnieją także domowe sposoby na pieluszkowe zapalenie skóry. Leczenie odparzenia nie powinno się oczywiście ograniczać wyłącznie do nich, ale z pewnością mogą pomóc – jeśli wiemy, które z nich są skuteczne. Co na odparzenia u dzieci? Wiele osób stosuje mąkę ziemniaczaną na odparzenia, ale my proponujemy krochmal. Kąpiel w wodzie z krochmalem zdecydowanie pomaga, łagodząc podrażnienia i zmniejszając zaczerwienienia. Jak przygotować taką kąpiel? Dwie łyżki krochmalu rozpuszczamy z połową szklanki zimnej wody. Następnie dodajemy ten roztwór do pół litra wrzątku. Całość wlać do wanienki dziecka. Wysypka pieluszkowa może być też zwalczania kąpielami w roztworze nadmanganianu potasu.

zmiany skórne

Dalsze leczenie pieluszkowego zapalenia skóry, jeśli to nie ustępuje

Jeśli zaczerwienienie skóry nie ustępuje lub doszło do nasilenia zmian zapalnych (rumień, obrzęk), a przede wszystkim, jeśli pojawiły się krostki, nadżerki czy pęcherzyki, konieczna jest konsultacja lekarska. Zwykle wystarczające jest zastosowanie miejscowych leków przeciwzapalnych, przeciwbakteryjnych czy przeciwgrzybiczych np. w postaci kremu na pieluszkowe zapalenie skory lub pasty. W bardzo nasilonych przypadkach konieczne może być nawet leczenie doustne. Gdy zmiany skórne nie poddają się leczeniu lub stale nawracają mimo prawidłowej pielęgnacji, warto zweryfikować rozpoznanie, udając się do dermatologa, gdyż czasem w tej okolicy mogą wystąpić objawy innych schorzeń dermatologicznych.

Jak widać, postaci pieluszkowych problemów może być mnóstwo. Teraz, gdy masz już świadomość najczęstszych przyczyn i znasz objawy pieluszkowego zapalenia skóry, powinno być Ci o wiele łatwiej z nim walczyć, łagodzić stan zapalny i pozbywać się zmian skórnych. Co jednak najważniejsze, będziesz mogła łatwiej zapobiegać temu problemowi!



leczenie pieluszkowego zapalenia skóry